De volgende programma’s werden in het verslagjaar uitgevoerd:
Community Family Care voor kinderen met een beperking
Speciaal onderwijs
Community Comités voor kinderbescherming
Noodhulp voor kinderen en hun families
KidsCare sluit met haar programma’s aan bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs - Sustainable Development Goals), die in 2015 door de Verenigde Naties zijn vastgesteld als de nieuwe mondiale duurzame ontwikkelingsagenda voor 2030.
KidsCare heeft daarbij in het bijzonder de focus op:
Hierna volgt een verslag van de voortgang in 2024 van de KidsCare programma’s voor zo’n 16.500 hulpbehoevende kinderen en hun families. Aanvullende informatie over deze programma’s is te vinden op de website.
Het tweede ‘Community Based Homecare and Beekeeping’ programma (CBHB-2) werd in 2024 gefaseerd afgesloten. Na drie jaar bereikte 171 van de 228 deelnemende gezinnen de gestelde doelen en om zelfstandig verder te kunnen. Een resultaat van 75%. Wijzigingen in familieomstandigheden, het niet slagen van economische initiatieven en terugval in het nemen van verantwoordelijkheden is gegeven als hoofdreden van onvoldoende resultaat bij de overige gezinnen. De begeleiding aan deze gezinnen wordt voorlopig nog aangehouden om hen ook maximaal in een zelfstandige situatie te krijgen. Het bereiken van een structurele oplossing van het armoede probleem is daarbij de grootste uitdaging. Het realiseren van een zelfstandigheid omvat in ieder geval dat de gezinnen in sociaal en economisch opzicht structureel en deelnemen en bijdragen aan het leven in de dorpsgemeenschap. De kinderen krijgen voldoende voedsel, waar nodig medische begeleiding en gaan naar school. Zij kunnen opgroeien in een acceptabele leefsituatie. Voor hen is het zo mogelijk om een toekomst op te bouwen.
Daarnaast is in 2024 het nieuwe CBHB -3 program begonnen. Verdeeld over de vier Wards van de sub county Lungalunga gaan daar gefaseerd 160 nieuwe hulpbehoevende gezinnen aan meedoen. Doel is om hen in een periode van 3 jaar weer in een sociaal en economisch zelfstandige positie te brengen. In 2024 zijn in twee rondes bij elkaar 80 gezinnen samen met de dorpsgemeenschappen geselecteerd voor deelname. In kwartaal volgen de andere gezinnen.
Een van de voorwaarden die aan de dorpsgemeenschap wordt gesteld om te kunnen deelnemen is dat zij meewerken aan het slagen van de programmadoelen. Zo worden in elk dorp een groep van 5 vrijwilligers aangesteld, die samen met de sociaal werkers van KidsCare zorgen voor de begeleiding van de geselecteerde 10 gezinnen uit het dorp. De zorg van KidsCare wordt zo geïntegreerd met de dorpsgemeenschap.
Onderdeel van het CBHB programma is dat de 10 geselecteerde gezinnen samen met de 5 vrijwilligers een boerengroep vormen. Met elkaar gaan zij inkomen genereren door het doen van agrarische activiteiten, waaronder het houden van bijen. De boerengroepen zijn officieel door de overheid geregistreerd en kregen ook in 2024 voorlichting en training van de verschillende overheidsdiensten. Gebleken is dat de deelname aan de boerengroepen er mede voor zorgt dat de kwetsbare gezinnen actief opgenomen worden in hun dorpsgemeenschap. Belangrijk omdat het armoede isolement door die sociale contacten wordt doorbroken.
Hoewel de markt voor honing erg goed is, blijkt dat het produceren van grotere hoeveelheden honing niet eenvoudig is. Ondanks de trainingen, begeleiding en beschikbaar stellen van de nodige materialen blijft de productie van honing achter bij de gestelde doelen. Meer onderzoek is nodig, maar duidelijk is al dat de veranderingen in het klimaat (onvoorspelbaarheid van langdurige droogte en korte hevige regenbuien) een zeer negatieve rol speelt. Maar er spelen ook factoren als onvoldoende onderhoud en toezicht, bedreiging door andere diersoorten en insecten en de armoede zet druk op het te vroegtijdige oogsten. Aandachtspunten voor het komende jaar.
De aan het CBHB programma deelnemende gezinnen werden ook in 2024 intensief begeleid bij het bedenken en realiseren van hun persoonlijke doelen en acties. De sociaal werkers legden wekelijks veldbezoeken af om de voortgang van ieder huishouden twee keer per maand te monitoren. De sociaal werkers hebben speciale aandacht voor de volgende indicatoren: de kookstructuren (buiten koken), structuur van het huis, structuur van het toilet, muskietennetten, het naar school gaan van kinderen, gebruik badkamers, medische zorg en inkomsten genererende activiteiten.
In 2024 werd veel aandacht besteed aan het verbeteren van het monitoring- en evaluatiesysteem. Dat zal in 2025 doorgegaan. Dit is nodig om de voortgang van het programma nog meer af te stemmen op de lokale situatie. De regio LungaLunga is te groot om (agrarische) verbeterplannen op uniforme wijze uit te rollen. (zie hierover ook hoofdstuk 4 van het jaarverslag)
Meer over het CBHB program is te vinden op https://www.kidscarekenia.nl/programma-s/thuiszorg-wees-en-hulpbehoevende-kinderen.
In 2017 begon KidsCare als eerste in de regio en heel pragmatisch met de zorg voor deze kinderen. Na zes jaren met veel voorlichting en resultaatvolle zorg zijn steeds meer verzorgers en overheidsorganisaties overtuigd van het belang en nut hiervan voor de kinderen en hun families.De afgelopen jaren heeft KidsCare voor de kinderen met een beperking een stevige serviceorganisatie ontwikkeld waar de volgende diensten worden geleverd:
Ondanks de sterke groei kon het team van KidsCare haar dienstverlening voor deze kinderen ook in kwaliteit professioneel laten groeien. Voor de volgende fase moeten nieuwe stappen gemaakt worden. Het team en bestuur hebben het volgende lange termijn doel geformuleerd:
Een doelstelling die KidsCare niet alleen kan uitvoeren en waarvoor intensieve samenwerking met de overheidsorganisaties nodig is. Daarom is een belangrijk onderdeel van de visie dat KidsCare en haar samenwerkende partners zich effectief en efficiënt ontwikkelen tot een op elkaar afgestemde, holistische dienstverlenersorganisatie die laagdrempelig toegang voor de doelgroep creëert en biedt.
De Gouverneur van Kwale County, Fatuma Achani, onderschreef de noodzaak tijdens een ontmoeting in 2024. Samen zal worden onderzocht hoe de zorgactiviteiten voor kinderen met een beperking door de overheid en door KidsCare verder geïntegreerd kunnen worden.
Een stap die om intensieve afstemming van elkaars werkzaamheden vraagt. Het KidsCare team ervaarde deze nieuwe manier van werken als een unieke erkenning door de overheid en ontving trots de vele complimenten die de gouverneur ook in de sociale media uitsprak.
Om een met de overheid afgestemd beleid verder vorm te geven werd in 2024 besloten om eerst verder onderzoek te gaan doen naar de impact van de dienstverlening van KidsCare in de regio. Daarbij wordt tegelijk onderzocht welke aanvullingen van het dienstenpakket gewenst zijn en hoe de doelgroep nog beter bereikt kan worden. De deskundigheid van de Nederlandse stichting Enablement (https://enablementfoundation.org). is ingeschakeld om dit onderzoek samen met het KidsCare team uit te voeren. We verwachten de uitkomsten van dat onderzoek in de eerste helft van 2025.
Maar er gebeurde in 2024 nog veel meer:
Er waren eind 2024 114 kinderen die wekelijks therapie krijgen in het KidsCare centrum en/ of in de zes speciale school units. Van deze kinderen zijn er 46 in 2024 met de therapie gestart. Eind van het jaar stonden 25 kinderen op de wachtlijst. Maatregelen zijn getroffen om ook deze in behandeling te kunnen nemen.
Kenmerkend voor de aanpak van KidsCare is dat de therapeut altijd de verzorger actief betrekt bij de sessies. Doelen hiervan zijn dat de verzorger thuis door kan gaan met de nodige oefeningen en dat eventuele knelpunten in de gezin- en woonsituatie worden geïnventariseerd. De therapiesessies brengen zo het verschil voor veel van deze kinderen en hun families, die ook door de sociaal werkers van KidsCare ondersteund worden met huisbezoeken en met projecten en begeleiding om structureel inkomen te kunnen genereren.
Inmiddels werken er bij KidsCare 4 full time therapeuten. De therapeuten van KidsCare werken waar mogelijk nauw samen met en/ of verwijzen door naar specialistische organisaties. Daarnaast werken voor deze doelgroep ook een fulltime administratief medeweker en een Matron. De laatste twee zorgen voor een liefdevolle opvang in het centrum. Een welkom met een beker pap is vaak wat een kind hard nodig heeft om voor de behandeling op kracht te komen.
KidsCare besteed veel tijd aan de bewustwording en voorlichting van de verzorgers om inzicht te krijgen in hun recht op ondersteuning. Samen met de overheid werden daarom ook twee bijeenkomsten gehouden om ervoor te zorgen dat de kinderen en hun verzorgers een officiële registratie kregen. Door de registratie krijgen de kinderen en hun ouders recht op (enige) steun van de overheid.
Achttien rolstoelen werden verstrekt aan kinderen met Cerebrale Parese, waardoor hun mobiliteit, onafhankelijkheid en kwaliteit van leven aanzienlijk verbeterden. Trainingssessies werden georganiseerd voor verzorgers over essentiële vaardigheden voor de zorg van hun kinderen.
En tenslotte is in november 2024 een prachtige ‘snoezelkamer’ geopend bij de therapieruimte van KidsCare. De therapeuten van KidsCare weten zeker dat dit hen zeer zal helpen bij sessies met de kinderen. Dit werd mogelijk gemaakt dankzij een donatie van het Nederlandse Albert Schweizer Fonds (www.nasf.nl)
Het programma heeft zes speciale schoolunits (SSU’s) in de regio Lunga-Lunga, voor kinderen met een verstandelijke beperking. De units zijn verbonden aan reguliere basisscholen. Het doel van de zes units is een veilige en stimulerende leeromgeving creëren, zodat deze kinderen net als ieder ander goed onderwijs krijgen. De scholen zijn inmiddels overgedragen aan de overheid, en KidsCare is betrokken met een kwaliteitsprogramma.
In 2023-2024 draaide een tweejarig kwaliteitsprogramma 2023-2024 (SSU-2). Voor de evaluatie werden rapporten bestudeerd en gesprekken gevoerd met maatschappelijk werkers, leraren, coaches en schooldirecteuren. Een meer uitgebreide versie van het rapport is op aanvraag beschikbaar.
1. Onderwijs voor meer kinderen
Dankzij de herintroductie van een voedingsprogramma kwamen meer kinderen weer naar school.
Het aantal ingeschreven leerlingen schommelde: in januari 2024 was er een daling tot 77 leerlingen, maar door extra inspanningen steeg dit weer naar 112.
Armoede blijft een groot probleem: 50% van de kinderen die binnen een redelijke afstand van school wonen, kan niet komen door het ontbreken van rolstoelen of ander vervoer.
Op sommige SSU’s waren geen eigen leraren, wat de kwaliteit van het onderwijs beïnvloedde.
2. Betere organisatie en ondersteuning
Dankzij positieve medewerking van de nationale overheid groeide het aantal leraren op de 6 units van 5 naar 15. Een stevige verbetering, maar er zijn eind 2024 nog steeds 2 SSU’s zonder eigen leraar.
Door wisselingen in het onderwijspersoneel is het lastig om continuïteit te waarborgen; slechts twee van de zes scholen behielden dezelfde hoofdonderwijzer gedurende de projectperiode.
3. Kwaliteit van onderwijs
De leeromgeving in vier SSU’s is nu substantieel schoner en veiliger.
Door werkdruk en onvoldoende training geven leraren nog veelal klassikaal onderwijs.
Slechts 1 van de SSU’s biedt structureel intensieve en activerende lessen aan, terwijl het streefdoel 80% was.
Twee, door KidsCare aangetrokken, coaches bieden begeleiding, wat als waardevol wordt ervaren; de tevredenheid over coaching steeg naar 85%.
Voor oudere leerlingen (14+) zijn er nog te weinig mogelijkheden voor beroepsonderwijs en zelfstandigheidstraining.
In 2024 zijn grote vorderingen gemaakt met het groenproject. Er werden speciaal tuinen aangelegd en overkapt met zonwerende netten. Leerlingen kunnen daar leren om hun eigen groente te verbouwen. De kinderen kunnen met de opbrengst een gezonde maaltijd op school krijgen.
4. Gezondheid en veiligheid
Alle SSU’s hebben nu toegang tot schoon drinkwater; in 2023 hadden slechts drie van de zes SSU’s voldoende watervoorziening.
Meer kinderen krijgen ergotherapie: het aantal behandelde leerlingen steeg van 64 naar 79.
Het aantal therapiesessies per week groeide van gemiddeld 10 naar 13.
Matrones spelen een belangrijke rol in de verzorging en begeleiding. De maandelijkse betalingen van de matrones wordt door KidsCare gedaan.
5. Betrokkenheid van ouders en gemeenschap
De samenwerking met overheidsinstanties verbeterde, en er is nog werk aan de winkel.
Ouders hebben nog te weinig betrokkenheid en inspraak in de schoolorganisatie; slechts de helft van de SSU’s heeft een oudervertegenwoordiger in de schoolcommissie en van de 14 georganiseerde ouderbijeenkomsten in 2024 was de opkomst laag.
Er is een begin gemaakt met sport- en spelactiviteiten voor de SSU-leerlingen, zoals een eerste atletiektoernooi.
Op basis van deze evaluatie hebben we een aantal aanbevelingen geformuleerd en die zijn verwerkt in een derde kwaliteitsprogramma voor de jaren 2025 -2027:
Wat blijft? Voedingsprogramma’s, ergotherapie, coaching en huisbezoeken.
Wat gaan we toevoegen? Meer aandacht voor beroepsonderwijs, recreatieve activiteiten, ondersteuning van ouders en betere toegankelijkheid.
Wat laten we los? Klassen waarin alle niveaus samen zitten, afhankelijkheid van de schooldirecteur voor reparaties en renovaties.
Geconcludeerd mag worden dat het SSU-2-project veel verbeteringen heeft gebracht: meer kinderen krijgen onderwijs, er is een schonere en veiligere leeromgeving en er is meer professionele ondersteuning voor leraren en verzorgers. Toch zijn er nog uitdagingen, zoals armoede, personeelswisselingen in de scholen en in het projectteam en beperkte ouderbetrokkenheid. SSU-3 bouwt voort op de successen en pakt de knelpunten aan, zodat inclusief onderwijs steeds beter wordt en echt voor ieder kind toegankelijk is.
In 2022 startte KidsCare Kenia een vooruitstrevend initiatief om kinderbescherming in de gemeenschap van Lungalunga te versterken. Het Community Child Protection Committees (CCPC) Programma werd opgezet als reactie op de toenemende gevallen van kindermisbruik. De aanpak is vernieuwend, omdat niet externe hulpverleners maar de gemeenschappen zelf de verantwoordelijkheid kregen om hun kinderen te beschermen. In 24 dorpen werden CCPC’s opgericht, waarin toegewijde vrijwilligers zich inzetten voor preventie, bewustwording en ondersteuning van kwetsbare kinderen. Na 2,5 jaar zijn 179 vrijwilligers nog steeds actief en gedreven, wat de kracht van gemeenschapsinitiatieven onderstreept.
Eind 2024 werd het programma geëvalueerd. Hiervoor werden rapporten bestudeerd en gesprekken gevoerd met onder meer regiochefs, dorpshoofden, politie, partnerorganisaties, maatschappelijk werkers, leraren en direct bij de kinderbescherming betrokken verzorgers en kinderen, Een meer uitgebreide versie van het rapport is op aanvraag beschikbaar.
Het CCPC-programma wordt uitgevoerd in zes fasen, die samen zorgen voor een structurele en duurzame aanpak. In de eerste fase werden gemeenschappen geïnformeerd en de CCPC’s gevormd. Vervolgens ontvingen vrijwilligers uitgebreide training over kinderbescherming, het herkennen van misbruik en juridische procedures.
De volgende stap was de integratie van de CCPC’s in bestaande overheidsstructuren, zoals het Ministerie van Gezondheid en de Kinderbescherming. Daarna gingen de CCPC’s actief aan de slag met het signaleren, voorkomen en melden van kindermisbruik. In de laatste fase worden zij ondersteund om zelfstandig verder te werken en op lange termijn impact te blijven maken.
Het programma heeft sterke gemeenschapsstructuren gecreëerd, waarbij 24 actieve CCPC’s een brede vertegenwoordiging hebben, waaronder leraren, religieuze leiders en gezondheidswerkers. Dankzij een effectieve trainingsaanpak delen CCPC-leden hun kennis met de gemeenschap, wat heeft geleid tot een directe impact op kinderbescherming. Zo zijn 74 meldingen van misbruik opgevolgd en hebben 375 bewustwordingssessies meer dan 25.000 mensen bereikt. De samenwerking met de overheid en 24 andere hulporganisaties is versterkt, waardoor kinderbescherming een breder draagvlak heeft gekregen. Daarnaast zijn aan alle CCPC-leden fietsen uitgedeeld om efficiënter te werken in en rondom hun dorpen.
Het programma heeft een aanzienlijke invloed gehad op de gemeenschap. Kinderen voelen zich meer gehoord en beschermd, wat terug te zien is in hun beoordeling van kinderbescherming, die is gestegen van 4,1 naar 6,2 (schaal 1 (zeer lage bescherming) -10 (zeer hoge bescherming)). Ouders en verzorgers hebben een nog grotere verbetering ervaren, met een stijging van 2,7 naar 6,8. Bewustwording over kinderrechten groeit, maar uitdagingen zoals corruptie en discriminatie blijven bestaan. Schoolgang is verbeterd en incidenten zoals pesten en geweld zijn verminderd, al blijven er zorgen over schooluitval door drugsgebruik. Ondanks beperkte middelen blijven CCPC-leden gemotiveerd om zich in te zetten voor kinderbescherming.
Hoewel er veel vooruitgang is geboekt, zijn er nog obstakels die de effectiviteit van het programma beperken. Sommige misbruikzaken worden niet volgens de juiste procedures afgehandeld, wat leidt tot vertragingen en soms onopgeloste zaken. Er is een behoefte aan communicatiemiddelen en extra training, waardoor vrijwilligers momenteel niet altijd snel kunnen handelen. Culturele taboes zorgen ervoor dat kindermisbruik in sommige gemeenschappen moeilijk bespreekbaar blijft. Daarnaast is er een groot tekort aan psychologische hulp, waardoor slachtoffers onvoldoende ondersteuning krijgen.
Om het programma verder te versterken, is het essentieel om de samenwerking tussen overheden, politie en andere partnerorganisaties te intensiveren. CCPC’s kunnen beter gebruik maken van bestaande diensten in de gezondheids- en juridische sector, zodat slachtoffers sneller geholpen worden. Extra training voor vrijwilligers en leraren is noodzakelijk, met een focus op counseling, drugspreventie en de rechten van kinderen met een beperking.
Meer communicatiemiddelen (zoals beltegoed) moeten beschikbaar worden gesteld om sneller op incidenten te kunnen reageren. CCPC’s kunnen zich registreren als gemeenschapsorganisaties, waardoor zij zelf fondsen kunnen werven en onafhankelijk kunnen opereren. Daarnaast blijft het belangrijk om bewustwordingscampagnes uit te breiden, zodat ouders en verzorgers beter – en waar nodig met de kracht van herhaling - geïnformeerd worden over kindermisbruik en preventie.
Het CCPC-programma heeft een tastbaar verschil gemaakt in de bescherming van kinderen in Lungalunga. Kinderen voelen zich veiliger, de gemeenschap is beter geïnformeerd en vrijwilligers spelen een cruciale rol in het signaleren en aanpakken van misbruik. Toch is er nog werk te doen om samenwerking te verbeteren, culturele barrières te doorbreken en de CCPC’s verder te versterken. Om voor een goede afronding te zorgen wordt het programma daarom met 6 maanden verlengd tot eind 2025. Daarnaast wordt een meerjaren vervolgprogramma (CP2) overwogen om de impact verder te vergroten.
In 2024 heeft Kenia aanzienlijke gevolgen ondervonden van klimaatverandering, met grote impact op de voedselzekerheid. Langdurige droogte afgewisseld met kortstondige hevige regenbuien hebben de landbouwproductiviteit ernstig verstoord en daarmee de voedselzekerheid in dit gebied. Daarbij komt nog dat de slechte economische en politieke omstandigheden in Kenia leiden tot een flinke inflatie.
Deze situatie heeft talloze gezinnen in een zeer kwetsbare toestand gebracht. Gesprekken tussen KidsCare en haar overheidspartners hebben de noodzaak van extra ondersteuning voor deze gezinnen onderschreven, maar de overheid kan zelf niet voldoen aan overweldigende vraag naar hulp. Ze heeft KidsCare gevraagd om haar steentje bij te dragen met het verstrekken van zaden. De overheid bleekdaarbij bereid om de boerengezinnen te trainen en toezicht te houden op de distributie.
In het eerste en in derde kwartaal van 2024 heeft KidsCare noodhulpacties uitgevoerd, waarbij ruim 600 gezinnen maiszaden en peulvruchtzaden (kikkererwten en doperwten) ontvingen. Om een goede opbrengst te bevorderen, kreeg ieder gezin daarbij ook de nodige kunstmest, bestrijdingsmiddelen en trainingen over het gebruik ervan.
Bij de evaluatie van deze noodhulpprojecten bleek dat, ondanks alle goede zorg van KidsCare en haar partners, de oogstopbrengsten toch tegenvielen. De weersomstandigheden speelden wederom een negatieve rol. In grote delen van Lungalunga werden de maiszaden kort na het planten getroffen door heftige regens en bijbehorende overstromingen. En door aanhoudende droogte moest het planten van de peulvruchtzaden op veel plaatsen worden uitgesteld.
Het is triest om te zien hoe de klimaatverandering ook de noodhulp aantast en daarmee de weerbaarheid van de gezinnen en dorpsgemeenschappen verder op de proef stelt. Tegelijkertijd is het ongelofelijk met hoeveel kracht de mensen met teleurstellingen omgaan. Met extra zaden en begeleiding heeft KidsCare zo goed mogelijk geprobeerd om te helpen het resultaat alsnog te verbeteren. We zijn vol bewondering voor het doorzettingsvermogen van de gezinnen en van de het KidsCare team.
Het KidsCare team heeft de noodhulp geëvalueerd. De belangrijkste conclusie was dat de noodhulpacties nog meer als maatwerk gedaan moeten worden. De risico’s en kansen moeten op lokaal niveau nog beter in kaart worden gebracht. De nieuwe Community Family Care aanpak van KidsCare, waarbij de dorpsgemeenschap de ‘eigenaar’ is van de zorgprojecten, zal in de toekomst ook bij noodhulpprojecten leidend zijn. Meer over de nieuwe aanpak van KidsCare is te lezen in hoofdstuk 4 van dit verslag.
Naast deze grotere projecten helpen de sociaal werkers ook in individuele situaties die zonder support niet verder kunnen. Het gaat daarbij meestal om kleinere geldbedragen waarmee een enorm verschil gemaakt kan worden. Met bijvoorbeeld een specifiek medicijn of een reisvergoeding om naar een ziekenhuis te gaan kan vaak een opening worden gemaakt tot een meer structurele oplossingen.
